Qué ver na Ruta do Viño de O Ribeiro
En este descubrimos os orixes e as curiosidades da denominación de orixen de O Ribeiro, a más antiga de Galicia.
Unha denominación de orixe histórica en O Ribeiro
Nas confluencias dos vales formados polos ríos Miño, Avía e Arnoia na provincia de Ourense, atópase a comarca do Ribeiro, terra dunha tradición vitícola milenaria.
A exuberante vexetación formada por carballos, castiñeiros e piñeirais oculta en moitos casos o que outrora foron viñedos. E mentres que o cultivo da vide é o que hoxe configura gran parte da paisaxe, máis aló desta tradición, inmensos pazos, pontes medievais, igrexas e capelas románicas saen ao encontro do viaxeiro a medida que nos penetramos no Roteiro do Viño do Ribeiro.
Enclaves como Arnoia, Boborás, O Carballiño, Castrelo de Miño, Cenlle, Leiro, Ourense, Ribadavia, San Amaro ou Toén, conforman o territorio desta demarcación vitivinícola onde poderedes coñecer de primeira man todo o relacionado coa Denominación de Orixe Ribeiro, a máis antiga de Galicia.
Tradición milenaria
O cultivo do viñedo foi historicamente a principal fonte de riqueza da comarca. Descoñécese cal foi a orixe das variedades autóctonas do Ribeiro, pero si se sabe polo testemuño do historiador e xeógrafo Estrabón que na segunda metade do século II antes de Cristo xa se elaboraba viño nesta zona da comunidade galega.
As posteriores invasións germánicas supuxeron un forte retroceso na historia da viticultura na comarca e non foi ata a Alta Idade Media cando volveu rexurdir con forza o cultivo da vide no Ribeiro. Durante esta etapa, os máis importantes centros eclesiásticos galegos asentaron na zona granxas e priorados para prover de viño Ribeiro ás adegas das súas sedes principais.
No ano 1133, o florecente comercio e o aprecio por estes caldos quedaron reflectidos na aprobación dun decreto no que figuran os prezos dos víveres que se comercializaban en Santiago de Compostela. Entre eles, detállase o viño Ribeiro como o máis caro de cuantos vendíanse.
Esplendor histórico: de Europa ao Novo Mundo
Desde a época romana, o cultivo do viñedo no Ribeiro alcanzou o seu máximo esplendor nos séculos XV e XVI, cando se converteu nunha das maiores riquezas da comarca, posto que a fama e calidade dos seus caldos viaxaron a través do Camiño de Santiago, por toda España e Europa, chegando a Francia, Portugal, Italia e especialmente a Gran Bretaña.
Naquela época, os viños transportábanse principalmente en carruaxes para o embarque nos portos galegos, desde os que saían en dirección a Europa. Pero a odisea dos ribeiros non terminou aquí, e é que os viños da comarca tamén navegaron nos barcos que levaron aos primeiros colonos a América, sendo uns dos primeiros degustados no Novo Mundo.
De feito, hai constancia documental de que acompañaron a Cristóbal Colón na súa primeira expedición ao novo continente, algo que non é de estrañar, xa que estes viños gozaban de gran prestixio na Corte Española. Proba diso é que escritores da talla de Cervantes e Quevedo levaron ás súas obras estes viños.
No século XIX, as pragas de procedencia americana arrasaron a comarca do Ribeiro e foi entón cando se fixo necesario injertar as vides en pés americanos, os que propiciou a introdución de variedades foráneas, máis resistentes e produtivas, en detrimento de as variedades autóctonas. Actualmente, o Ribeiro está a volver ás súas orixes apostando polas uvas locais, recuperando e creando novas plantacións mediante programas de reconversión e reestruturación de viñedo.
Atractivos culturais e paisaxísticos
Para coñecer mellor O Ribeiro, os seus atractivos culturais, paisaxísticos e gastronómicos non podemos deixar de propoñervos unha pequena folla de roteiro pola súa comarca, empezando pola que un día foi a capital do Reino de Galicia. Ribadavia é localidade máis destacable desta comarca e nela atoparemos o legado artístico e cultural de tantos séculos de vida no seu barrio xudeu e o Castelo dos Condes.
O potencial termal do Ribeiro é indiscutible. Así, a auga cobra especial protagonismo nos municipios de Arnoia, Cenlle, Castrelo do Miño e Ourense, onde atoparemos numerosos balnearios e termas ao aire libre.
Neste itinerario será imprescindible unha visita ao Parque Arqueolóxico do Mundo Castrexo de San Cibrao das, en San Amaro, e ao mosteiro alto-medieval de San Clodio, en Leiro, que pertenceu no seu día á orde do Císter e está moi relacionado coa rica historia vitivinícola da zona.
En Boborás deixarémonos cativar pola natureza e as súas numerosas pontes medievais e para degustar a gastronomía da comarca desprazarémonos ao Carballiño, onde cataremos o seu famoso polbo, por suposto, acompañado dun delicioso Ribeiro.
